این ملاک ها مربوط به همه سنین است و کودک و بزرگسال ندارد. کلا در DSM5 که نظام طبقه بندی جدید اختلالات ذهنی است، به جز اختلالات تحولی مثل اوتیسم، تقسیم بندی اختلالات به دوران کودکی و بزرگسالی انجام نمی شود، البته این ملاک هایی که در ادامه می گویم مربوط به یک نظام تخصصی طبقه بندی اختلالات خواب است که ICSD-2 نام دارد. برویم به سراغ ملاک های تشخیصی:

الف) اول این که فردی که می گوید بی خواب است یکی از این شکایت ها را داشته باشد، مشکل در به خواب رفتن، مشکل در خواب ماندن که می شود همان بیدار شدن های پیاپی، یا خیلی زود بیدار شدن. مثل این که 4 صبح کسی بیدار شود و دیگر نتواند بخوابد. یا این که کسی با خوابیدن خستگی به طور کامل از تنش بیرون نرود یا این که خوابش خیلی سبک باشد.

ب) این مشکلاتی که در ملاک الف گفتیم باید در شرایطی موجود باشد که فرد فرصت یا فضای کافی برای خواب داشته باشد. مثلا اگر یکی در جای شلوغ یا در جنگ نمی تواند بخوابد، مشکل او بی خوابی نیست.

ج) اما این که یک نفر فقط کم بخوابد یا خوابش کیفیت لازم را نداشته باشد، باعث نمی شود که بگوییم بی خوابی دارد. بی خوابی مستلزم این است که باعث مشکلاتی در طول روز شود که این مشکلات باید مربوط به بی خوابی باشند. این مشکلات باید یکی از موارد زیر باشد:

1) خستگی (فرسودگی) یا کسالت؛ 2) مشکل در توجّه، تمرکز، یا حافظه؛ 3) مشکل در روابط اجتماعی یا شغلی یا عملکرد تحصیلی ضعیف؛ 4) خلق تنگ یا تحریک پذیری؛ 5) خواب آلودگی در روز؛ 6) کاهش انگیزه، انرژی، یا ابتکار عمل؛ 7) آمادگی برای اشتباه کردن، زیاد شدن سوتی ها، یا حواس پرتی ها در زمان رانندگی یا در زمان کار؛ 8) تنیدگی، کوفتگی، سردرد، دلدرد، دلپیچه؛ 9) نگرانی یا اضطراب در مورد خواب، مثل این که ای وای دوباره شب می شود و خوابم نمی برد.

همه این مواردی که گفتیم اگر در کم تر از یک هفته اتفاق بیفتد مشکلی نیست. اگر به مدت یک هفته تا یک ماه باشد، می شود بی خوابی حاد یا گذرا که باز هم معمولا نیازی به درمان پیدا نمی کند. اگر بیش تر از یک ماه طول کشید می شود بی خوابی مزمن که اکثر درمان ها برای بی خوابی مزمن است.