در مطلب قبل، دو موضوع ناگفته ماند: یکی بحث تأثیر بی خوابی بر پیشرفت تحصیلی نوجوانان، و دیگری تأثیر این مشکل بر رفتارهای پرخطر. این دو بحث را در دو پست جداگانه توضیح می دهم و در این پست به موضوع مربوط به عملکرد تحصیلی می پردازم. نوجوانان حدود 30 ساعت در هفته در مدارس مشغول تحصیل هستند و در خانه هم به طور میانگین هفته ای 5 ساعت مطالعه می کنند. خواب برای کارکردهای شناختی مثل توجه، حافظه، یادگیری و کارکردهای اجرایی سطح بالا ضرورتی حیاتی است و بنابراین، در دوران نوجوانی تأثیر بسزایی بر عملکرد تحصیلی دارد. علی رغم مطالعات طولی کمی که در این زمینه انجام شده است، توانستم سه مطالعه را بیابم که به صورت آینده نگر رابطه اختلالات خواب و عملکرد تحصیلی را مورد بررسی قرار داده اند. یک مطالعه که بررسی بیش از 3000 نوجوان 11 تا 17 ساله در آمریکا پرداخت، دریافت که خواب هفتگی کوتاه تر، با نمرات پایین تر در سال آینده همراه است. در این پژوهش طبیعتاً دقت های روش شناختی فراموش نشد، و دو گروه مورد مقایسه از نظر بسیاری از ویژگی ها از جمله وضعیت اقتصادی با هم جور شدند، هر چند در یک مطالعه که به 2259 دانش آموز 11 تا 14 ساله پرداخت، چنین رابطه ای پیدا نشد. البته در تحقیق دیگری در استرالیا روشن شد که نوجوانان سحرخیز، با وجود خواب ناکافی، عملکرد تحصیلی پایین تری پیدا نکردند، امّا نوجوانانی که بهترین عملکرد را در بعد از ظهر دارند، با کم خوابی، پیشرفت تحصیلی پایین تری داشتند.

اما بر خلاف کمیابی مطالعات طولی، مطالعات مقطعی بسیاری به این موضوع پرداخته اند. مثلا در یک مطالعه مشخص شد نوجوانانی که نمرات پایین تری کسب کردند، نسبت به آنهایی که نمرات بالایی کسب کردند، به طور متوسّط، در هفته 3 ساعت کم تر می خوابیدند. مطالعات بسیاری در آمریکا، آمریکای جنوبی، اروپا و آسیا این نتایج را تکرار کرده اند. علاوه بر این، مطالعات مقطعی نشان دادند که در برخی از گروه ها این رابطه به شکل قوی تری دیده می شود. مثلاً در پسران خواب کم تر، بیشتر با عملکرد ضعیف تحصیلی رابطه دارد. در تبیین ارتباط بی خوابی با عملکرد تحصیلی، علاوه بر موارد بالا، می توان به خواب آلودگی نوجوانانِ کم خواب در مدارس و هنگام مطالعه یاد کرد. یک مطالعه زمینه یابی نشان داد 25 درصد نوجوانان در مدرسه مرتبا خوابشان می برد و 22 درصد از آن ها در هنگام انجام تکالیف می خوابند. مطالعات بسیاری این موضوع را تأیید کرده اند که خواب آلودگی در هنگام روز در میان نوجوانان بسیار شایع است. به طور خلاصه اگرچه کمیابی مطالعات طولی، باعث می شود نتوانیم به راحتی به روابط علّی دست یابیم، امّا با توجه به شواهد عینی و تحقیقاتی که به تأثیر بی خوابی بر افت عملکرد شناختی و خواب آلودگی روزانه می پردازند، می توانیم با اطمینان بالایی از تأثیر بالای بی خوابی در مشکلات تحصیلی نوجوانان صحبت کنیم.