محرک­های خارجی می­توانند روی شناخت در رؤیا تأثیر بگذارند. این عوامل خارجی می­تواند شامل داروها و محرک­های فیزیکی باشد. مطالعات نظام­مندی که تأثیر داروهای مختلف بر مجتوای رؤیا را نشان می­دهند (، می­توانند بر دانش ما درباره شبکه عصبی رؤیا بیفزایند. تحقیقات نشان می­دهد که هم آنتی­آمینرژیک­های بلادونا آلکالوئید و هم دوپامین  تجربه خواب را تشدید می­کنند. داروی سرترالین (زولافت)، باعث افزایش روابط دوستانه و کاهش تعاملات پرخاشگرانه و هیجانات منفی در رؤیاهای افراد می شود. 

مطالعات آزمایشگاهی محتوای رؤیا نشان داده است محرک­های خارجی رؤیا ایجاد نمی­کنند، و تحت تأثیر قرار دادن محتوای رؤیا با محرک قبل از خواب مثل فیلم­های ترسناک و هیجان­انگیز، یا محرک­های همزمان در طول REM  ، مانند صداها و یا نام بردن افراد مهم در زندگی رؤیابین دشوار است.  در واقع، رؤیا پدیده­ای خودکار و «مجزا» است. با این وجود در شرایط نادری که محرک وارد خواب می­شود، هماهنگی سریع و هوشمندانه آن با معنا و بافت تصویرسازی ذهنی رؤیا قابل توجه است،‌ که این موضوع نشان دهنده سطح شناختی بالای مغز در رؤیاست. مطالعات آزمایشگاهی بر خلاف نظریات بالینی و فعال­سازی ـ ترکیب  نشان می­دهد که محتوای رؤیا تا حد زیادی شبیه­سازی منسجم و منطقی جهان واقعی است.

 علاوه بر این مطالعات آزمایشگاهی نشان می­دهد که تفکر در بیداری هنگامی که شرکت­کننده­ها در حالت آرمیدگی در اتاقی تاریک قرار دارند، می­تواند کیفیت­های رؤیاگونه داشته باشد. حتی در برخی از مطالعات گزارش­ها در این شرایط رؤیاگونه­تر درجه­بندی شدند. علاوه بر این ارتباط زیادی نیز بین فکر، خیالپردازی، و رؤیا یافته شده است. روی هم رفته، این یافته­ها منجر به این ایده می­شوند که رؤیا تنها با سطح بالای فعال­سازی مغزی و کاهش تحریک خارجی و کاهش خودکنترلی می­تواند ایجاد شود.

شباهت­های دیگر شناخت رؤیا و بیداری توسط دامهاف نشان داده شده است، به عنوان مثال، نقص­های موجود در تفکرات بیداری در فرایند تفکر در خواب نیز وجود دارد و الگوهای گفتاری در رؤیاها مانند بیداری از نظر گرامری صحیح است. تحلیل محتوای رؤیا پیوستگی معناداری را بین محتوای رؤیاها، تفکرات در بیداری و نگرانی­های هیجانی نشان می دهد. رؤیاهایی که پرخاشگری بیش­تری را نشان می­دهند، به آزمودنی­هایی متعلق اند که در زندگی خود در بیداری تعارض­هایی دارند. رؤیاها همچنین در بیش از نیمی از موارد دارای مؤلفه­هایی هستند که به فعالیت­های اخیر (البته نه فعالیت های درست قبل از خواب) آزمودنی­ها در بیداری ارتباط دارد.

جنسیت: زن

سن: 22

خواب دیدم که خواهر بزرگ­تر از خودم که 24 ساله است باردار است و ما در خانه کنار پدر نشسته­ایم. اما از این وضعیت راضی نیستیم. پدرم برای دلگرمی خواهرم یک اسباب­بازی خریده است و ما در اتاقی که از اتاق­های دیگرمان بزرگ­تر است نشسته­ایم و به هم نگاه می­کنیم. اتاق بر خلاف روشنایی همیشه، تاریک است و در همین لحظه در ادامه خواب تلویزیون خانه روشن می­شود و صحنه­ای از قیامت در برابر چشمانم ظاهر می­شود. مثل این می­ماند که افراد از جایی می­گذرند و خوب و بد بودن آن­ها مشخص می­شود. اما در ظاهر آن­ها این امر قابل تشخیص نیست. و در همین لحظه از روز آخرت و سزای اعمال می­ترسم و از خواب بر می­خیزم. از این که دو خواب متفاوت و گنگ را در ادامه هم دیدم اصلا حس خوبی نداشتم.

جنسیت: مرد

سن: 21

خواب دیدم که با یک نفر دعوا کردم و او دندان مرا شکست. هم­زمان کلاغی روی بام خانه­مان دیدم که غارغار می­کرد که بعد از آن خبر مرگ مادرم را دادند. بسیار ناراحت شدم، و زمانی که گریه می­کردم دیدم پیر شده­ام و به یک آن تمامی دندان­هایم ریخت که یکهو بیدار شدم و چشمانم پر از اشک بود.

جنسیت: زن

سن: ؟

باسلام خواب دیدم شبه فردی دنبال من هست و من ازش بدم میاد فکر میکنم همون یه جا منو دید وانگار یک جعبه شیرینی به من داد بعد دیم که مامانم انگار دنبال من می گشت نمیدونم همون شیرینی بود یا چیز دیگه که برای من بارزش و یا گران قیمت بود درست نمیدونم من میخواستم ذگذارم مامانم ببینه فکر میکنم یه جوری قایم کردم وهمراه مادرم رفتم میبینم که نمیدونم 4 یا 5  یا6 تا خواستگار دیگه هم داشتم که مامانم بروز نداده بود ویکیش همین اقا بود که برادر شوهر همون خانم که قبلا گفتم مزاحم بود بودش که چنین برادر شوهر مجردی هم نداره وشبیه یکی از هنر پیشه های نه چندان زیبا بود که من قبلا احساس میکردم شبیه شوهر اون خانمه بودهمونی که شیرینی داد بود نمیدونم  روز بعد مامانم میگه بیایید خونه مارو جمع و جور کنید من میرم واحساس میکنم برخلاف همیشه دوست دارم اونجا باشم و کارکنم انگار شب قبلش مهمانی بوداحساس خوبی داشتم بعد میبینم زن داداشم اومد یه روسری قرمز باکمی نقش مشکی سرشه میگم مال منم همین رنگیه فقط برعکس مشکیه وکمی قرمز توشه بعد زن داداشم هم میگه از خداش بود بیاد اینجا بچه ها شلوغ میکردند خونه شلوغ بود میگم اتفاقا من هم دقیقا همینطور بعد داشت تعریف میکرد که میگه میدونی چی شد رختخواب  زیر اف اف انداختیم داداشت داشت نمیدونم چکار میکرد که همون موقع پسرم صدازد واز خواب بیدار شدم که ساعت 9 روز پنج شنبه امروز بود.

جنسیت: زن

سن: ؟

من رویای آگاهانه داشتم قبلا خواب دیدم جایی هستم ومیخوام هلی کوپتر سوار شم دو دلم بعد میگم سوار شم بهتره چون اگه خواب ببینیم رفتیم بالا تو آسمون تعبیرش پیشرفته و به خاطر اینکه تعبیر خوابم خوب بشه سوار شدم.

این مطلب برگرفته از مقاله جدید دانیل ارلاکر، ملانی شادلیخ، تادس استامبریس، و میشل شریدل در آلمان است. این افراد، به خصوص ارلاکر و شریدل چند سالی است که به شکل متمرکز بر روی رؤیاهای آگاهانه تحقیق می کنند. این که کسی بتواند رؤیای خودش را کنترل کند، موضوع بسیار جالبی است. مدت ها است روش ها و تمرین هایی انجام شده است که افراد بتوانند به رؤیای خودشان آگاه شوند. مطمئنا این حوزه تحقیقی بسیار نو است، و خیلی از سؤالات در زمینه آن مطرح است. مثلا مشخص شده است که افرادی که می توانند رؤیای خودشان را کنترل کنند، اگر در رؤیای خود یک تمرین ورزشی را انجام دهند، مثل این که در بیداری تمرین کرده باشند، در بیداری عملکرد ورزشی بهتری خواهند داشت. اما آیا وقتی کسی بداند که خواب است، آیا واقعا خواب است؟! چون من فقط یک بار تجربه این اتفاق را داشته ام، نمی توانم دقیق بگویم، لطفا اگر شما تا به حال توانسته اید خوابتان را کنترل کنید، از تجربه تان برایم بنویسید و اما چند خطی از مقاله:

مقدمه: رؤیاهای شبانه یک نوع شبیه سازی جهان پیرامون در سطح شناختی بالاتر هستند. در رؤیاهای آگاهانه، رؤیابین از این که در حال رؤیاست، آگاه می شود و بنابراین می تواند محتوای رؤیای جاری خود را کنترل کند. تحقیقات قبلی نشان داده است که تمرین فعالیت های حرکتی در رؤیاهای آگاهانه امکان پذیر است و این کار باعث بهبود عملکرد فرد در هنگام بیداری می شود. اگرچه رؤیاهای آگاهانه ممکن است نوع نویدبخشی از تمرین شناختی در ورزش ها باشد، در مورد ویژگی های این تمارین در رؤیاهای آگاهانه چیز زیادی نمی دانیم. هدف این تحقیق بررسی ارتباط بین زمان در رؤیاها و بیداری است، چرا که در تحقیقات قبلی نشان داد انجام برخی از فعالیت ها در رؤیا 44.5 درصد در رؤیای آگاهانه از زمان بیداری بیش تر طول می کشد اما در همین افراد شمردن در خواب و بیداری هیچ تفاوتی را بین خواب بیداری نشان نداد. برای درک این موضوع که آیا نوع، مدت یا پیچیدگی فعالیت ها در رؤیا باعث تفاوت زمان انجام این کارها در رؤیا و بیداری می شود، سه آزمایش انجام شد. نتایج نشان داد که در رؤیا و بیداری زمان متفاوت است، اما تأثیر این سه ویژگی نوع، مدت و پیچیدگی مشخص نشد. 

جنسیت: زن

سن: 20

دیشب خواب دیدم که یکی از بچه­هایی که ازش بدم می­یاد رو داشتم می­زدم. ـ موهاشو می­کشیدم،‌ مشت توی کمرش می­زدم ـ همه صورتش خونی شده بود. اون فقط چند جای صورتم رو چنگ انداخته بود. اما دوستام تمام سرم رو باندپیچی کردند. این شد که همه فکر کردند اون مقصر بوده و من را تبرئه کردند.

جنسیت: مرد

سن: 25

خواب دیدم با عده­ای از بچه­های غیربسیج دانشگاه به مجادله و بحث پرداختیم و من حرف آنان را قبول نداشتم. لذا با چک در گوش آن­ها کوبیدم. آن­ها نیز مرا فروختند و منکرات مرا می­خواست. اما من می­ترسیدم بروم. اما سرانجام آن­ها به در منزل آمدند و می­خواستند مرا به زور . . . اما ناگهان مادرم رسید و مرا بیدار کرد . . . .

مطالب این پست کمی تخصصی هستند، از دوستانی که کمی به نظرشان سخت می رسد عذرخواهی می کنم. فقط یک توضیح کوتاه این است که خواب REM یا خواب حرکات سریع چشم Rapid Eye Movement مرحله ای از خواب است که مردمک چشم به سرعت به چپ و راست حرکت می کند. دفعه بعد که یکی از نزدیکانتان را در حالت خواب دیدید، توجه کنید که آیا چشم هایش از زیر پلک حرکت می کند یا خیر. این حالت تقریبا (اگر فرد اختلال روانی یا کم خوابی نداشته باشد، معمولا حدود 90 دقیقه پس از آغاز خواب شروع می شود و در طول یک خواب کامل شبانه، چهار یا پنج بار اتفاق می افتد. مرحله NREM شامل تمام مراحلی است که REM محسوب نمی شود. یکی از ویژگی های خواب REM این است که به جز ماهیچه های چشم، بقیه بدن موقتا در حالت فلج قرار دارد، اما میزان فعالیت خود مغز در حد بالایی است و گاهی از میزان فعالیت آن در بیداری هم بیش تر می شود. به همین دلیل به خواب REM خواب متناقض هم گفته می شود.

در یک دوره طولانی، این باور قوی وجود داشت که رؤیاها فقط در خواب REM   رخ می­دهند و  بنابراین بیش­تر رؤیاها بعد از این حالت خواب جمع­آوری می­شدند. در واقع، فرایندهای ذهنی در خواب NREM   هم اتفاق می­افتد اما، همان­طور که نیلسن گزارش داده یادآوری این تفکرات بعد از بیداری از این مرحله کم­تر است. در مقاله مروری وی، متوسط نرخ یادآوری رؤیاهای REM 80% و متوسط نرخ یادآوری رؤیا از NREM 50% بود (نیلسن، 2000). با این وجود، همچنان استدلال می­شود که تفاوت­های قابل توجهی بین گزارش­های رؤیای به دست آمده از خواب REM و NREM وجود دارد، که چشمگیرترین آن­ها تفاوت­های کمّی هستند، به ویژه گزارش رؤیاهای طولانی­ترِ به دست آمده بعد از بیدار شدن از مرحله REM، که نشان­دهنده تعداد و شدت بیش­تر ویژگی­های رؤیاگونه این رؤیاهاست، که نیاز به کلمات بیش­تری در ارتباط با آن­ها وجود دارد (هابسون و همکاران، 2000). اما تحقیقات (فوس، استیک­گلد، و هابسون، 2004) نشان می­دهد در 5 ساعت اول خواب، به طور کلی توهم­های بیش­تری در خواب REM و تفکر مستقیم بیش­تری در خواب NREM وجود داشت. با این وجود، با گذشت شب، NREM توهم­های بیش­تر و تفکر مستقیم کم­تری را نشان داد. این تغییر چنان بارز است که گزارش­های NREM در اواخر شب، از گزارش­های REM در اوایل شب تمایزناپذیر توصیف شدند. این نتایج، محققین را بر آن داشت که نتیجه­گیری کنند که «هر چه از شب می­گذرد، NREM به ویژگی­های عصبی­شناختی REM نزدیک می­شود». با این حال، نتیجه­گیری­های این مقاله تا حد زیادی بدین سمت جهت­گیری دارد که رؤیاهای NREM را به عنوان فرایندهای REMی تبیین کند که در خواب NREM روی می­دهد. این نتیجه­گیری بنابراین می­تواند مترادف با مفهوم نیلسن (1999، 2000) از REM «نهفته» در طول خواب NREM تلقی شود که مسئول رؤیاهای NREM است (هابسون و همکاران، 2000).

جنسیت: زن

سن: 20

خواب دیدم در دانشگاه بودم. شرایط و مکان برایم آشنا بود (دانشگاه و کلاس­های آن). خیلی فعالیت می­کردم. گویا اضطراب داشتم که برنامه یا کلاسی که دارم خوب انجام شود. به این طرف و آن طرف دانشکده می­رفتم و با افراد مختلف صحبت می­کردم. افراد،‌دقیقا یادم نیست. اما چند نفر از آن­ها دوستانم بودند که در بسیج با آن­ها فعالیت می­کردیم،‌ یک نفر از آن­ها هم مسئول کارهای بسیج بود که من می­خواستم با او کارهایم را هماهنگ کنم، اما نمی­شد و من همچنان در دانشگاه سرگردان بودم و خوابم به هیچ نتیجه­ای نرسید.