جنسیت: مرد

سن: 24

حس غریبی بود، تقریبا آدم­هایی که اطرافم بودند را نمی­شناختم و احساس می­کردم که نمی­دانم چرا در آن لحظه در آن مکان حضور دارم. شرایط رؤیا تقریبا برایم آشنا بود و موقعیتی که که در آن حضور داشتم را می­پسندیدم ولی تقریبا احساس خاصی به آن­ها نداشتم و تاریکی­ها را بیش­تر حس می­کردم تا نقاط روشن و اتفاقات واضح. از توضیح بیش­تر در این رابطه معذورم!!!

در مورد محتوای رؤیا چهار نوع ثبات کلی با استفاده از سیستم هال ـ ون­دی­کسل به دست آمده است. نخست، مطالعات بسیاری آشکار کرده است که رؤیاهای دانشجویان مرد و زن در ایالات متحده در نیمه دوم قرن بیستم با وجود تغییرات فرهنگی گسترده یکسان باقی مانده است. این یافته­ها همچنین پایه­ای هنجاری را برای بسیاری از مطالعات فراهم کرد. دوم، در طول بزرگسالی در محتوای رؤیا تغییر اندکی رخ می­دهد یا هیچ تغییری اتفاق نمی­افتد. یعنی، رؤیابینان سالمند با دانشجویان دانشگاه تفاوتی ندارند، شاید به جز کاهش پرخاشگری جسمانی و هیجانات منفی، رؤیاها در مطالعات طولی درباره یادداشت­های روزانه رؤیا که توسط بزرگسالان ارائه شد تغییر نکرد، ادعایی که برای چهار یا پنج دهه آزموده شد.

سومین نتیجه از سیستم هال ـ ون دی­کسل این است که یک الگوی ثابتی از تشابهات و تفاوت­های بین فرهنگی در محتوای رؤیا وجود دارد. به عنوان مثال در همه جای دنیا تفاوت­های ثابتی در درصد جنسیت شخصیت­های رؤیاهایشان دارند. زنان به یک اندازه رؤیای مردان و زنان را می­بینند، اما 67% شخصیت­ها در رؤیاهای مردان مرد هستند. همین تفاوت­های جنسیتی در داستان­های نویسندگان مرد و زن  و داستان­های کودکان پیش­دبستانی وجود دارد. هم در مردان و هم در زنان معمولا رؤیاها شامل پرخاشگری بیش­تری نسبت به روابط دوستانه، بدبیاری بیش­تر از بخت­یاری، و هیجانات منفی بیش­تر از هیجانات مثبت است. علاوه بر این شباهت­ها،‌ تفاوت­های کمی نیز وجودی دارد که در مبنای تفاوت­های فرهنگی دارای معناست. به طور مثال، افراد در جوامع سنتی کوچک نسبت به جوامع صنعتی درصد بیش­تری از شخصیت­های حیوانی را در رؤیای خود می­بینند. علاوه بر این تفاوت­های زیادی از یک جامعه به جامعه دیگر در پرخاشگری جسمانی درون رؤیا وجود دارد،‌ با این وجود، چهارمین مورد ثبات در محتوای رؤیا مربوط به ثبات محتوای رؤیا از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر است. مردان در بیش­تر جوامع نسبت به زنان درصد بیش­تری از پرخاشگری جسمانی در رؤیا را دارند.

جنسیت: زن

سن: 20

می­خواستم لباس انتخاب کنم واسه بیرون رفتن. در کمد رو باز کردم. یکی­یکی لباس­ها رو امتحان کردم. ولی نمیتونستم هیچ­کدوم رو انتخاب کنم. در نهایت یه مانتوی سبز برداشتم و پوشیدم. خیلی طولانی بود مدت این اتفاق و حتی توی خواب هم کاملا مستأصل بودم. بعد که لباس رو انتخاب کردم رفتم سیگار خریدم. یه سیگار light بود که جعبه­اش هم صورتی بود. ولی فقط جعبه را گذاشتم تو کمد و حتی بازش هم نکردم. توضیح بدم که من سیگار نمی­کشم و اون لباسی رو هم که توی خواب پوشیدم، در واقعیت ندارم و دوست هم ندارم که داشته باشم. صبح که ا زخواب پاشدم احساس گیجی می­کردم. آخه نمی­فهمیدم منظور این خواب چیه.

جنسیت: مرد

سن: 25

این خواب، یکی از کامل­ترین خواب­هایی است که به خاطرم مانده است. خواب دیدم در یک مکانی که اصلا یادم نمی­آید کجا بود و به احتمال زیاد شهر خودمان (شیراز) بود به دنبال مادرم می­گشتم. همه جا را گشتم ولی وقتی به خانه رسیدم دیدم مادرم خانه است و برای من همسری انتخاب کرده است.  وقتی از او پرسیدم که او کیست، گفت همسرت. گفتم چگونه؟ او گفت تو در عقد اویی؛ یعنی بدون آن­که من روحم خبر داشته باشد او با من محرم شده بود. هم خوشحال بودم و هم ناراحت. مادرم می­گفت عمویت خیلی از او تعریف کرده است. من کم­کم داشت خوشم می­آمد. جلو رفتم تا با او حرف­هایی که باید قبل از ازدواج زده می­شد بزنم. اما او کاملا ساکت بود و فقط یک لبخند بر لبان او بود. جلو رفتم و برای اولین بار در عمرم یک دختر را گرفتم. می­خواستم به او بگویم بیا عهد ببندیم که مسافر بهشت باشیم، اما از خواب پریدم. تا آنجایی که به خاطر دارم تمام صحنه­های خواب کم­نور بود. 

رؤیای آگاهانه به هر رؤیایی می گویند که فرد رؤیابین در حین رؤیا بفهمد که در حال رؤیا دیدن است. این اصطلاح، توسط روانپزشک و نویسنده هلندی، فردریک (ویلم) فن ایدن (1932-1860) پایه گذاری شد. در رؤیای آگاهانه، رؤیابین ممکن است بتواند تا حدی نسبت به روی نقش خود در رؤیا، یا محیط رؤیای خود کنترل پیدا کند. رؤیاهای آگاهانه می توانند مثل واقعیت یا عجیب و غریب باشند. مشخص شده است که امواج بتا -1 در رؤیابین های آگاهانه بیش تر اتفاق می افتد، و بنابراین فعالیت در لوب آهیانه ای مغز این رؤیابینان بیشتر است. این موضوع باعث می شود رؤیابین نسبت به رؤیای خود هشیار شود. رؤیای آگاهانه مورد بررسی علمی زیادی قرار گرفته است و وقوع آن کاملا اثبات شده است.

نخستین کتاب علمی که به بررسی علمی رؤیای آگانه پرداخت نوشته سلیا گرین Celia Green است. این کتاب «رؤیاهای آگاهانه» نام دارد و در سال 1968 به چاپ رسید. گرین به بررسی ویژگی های اصلی این رؤیاها پرداخت و ادبیات مربوط به این رؤیاها را مورد بررسی قرار داد، علاوه بر این، وی داده های جدیدی را نیز در کتاب خود ذکر کرد. او نتیجه گیری کرد که رؤیاهای آگاهانه طبقه مجزایی از رؤیاهای عادی هستند و پیش بینی کرد که مشخص خواهد شد که این رؤیاها در دوره REM خواب دیده می شوند. علاوه بر این گرین نخستین کسی بود که بین رؤیاهای آگاهانه و پدیده بیداری کاذب false awakening ارتباط قائل شد.

فیلسوفی به نام نورمن مالکولم Norman Malcolm بر این باور بود که اساسا بررسی دقت گزارش های رؤیا غیرممکن است. اما هنگامی که مشخص شد که حرکات چشم در مرحله REM با محتوای رؤیا در ارتباط است، این احتمال مورد نظر قرار گرفت که کارهایی که در بیداری اتفاق می افتد نیز ممکن است در حین رؤیای آگاهانه یادآوری شود. اولین شاهد علمی از این موضوع در اواخر دهه 80 میلادی به دست آمد. در آن زمان کیث هیرن Kaith Hearn گزارش کرد، داوطلبی موفق شده است در حین خواب REM با حرکات چشم، شروع رؤیای آگاهانه را علامت بدهد، این علامت توسط دستگاه پلی سومنوگراف ثبت شد.

چند سال بعد، استفن لابرگ، در رساله دکترای خود در دانشگاه استنفورد، همین شیوه را به کار برد. در دهه 90 میلادی، بسیاری از تحقیقات این یافته را تکرار کردند که افراد رؤیابین، در حالت رؤیای آگاهانه می توانند با حرکات چشم به پژوهشگران علامت بدهند که به محتوای رؤیای خود هشیار هستند. علاوه بر این تکنیک های زیادی پدید آمده است که به افراد کمک می کند نسبت به رؤیای خود هشیاری پیدا کنند. استفن لابرگ بعدها نشان داد که وقتی فردی در رؤیا شروع به شمردن اعداد می کند، سرعت شمردن در رؤیا برابر با بیداری است. رؤیای آگاهانه به دو طریق می تواند شروع شود. نخست این که فرد رؤیابین یک رؤیای عادی را شروع می کند، اما سرانجام به این نتیجه می رسد که در حال رؤیا دیدن است. اما در حالت دوم، فرد از همان ابتدا می داند که در حال رؤیا دیدن است. رؤیای آگاهانه می تواند به درمان کابوس ها کمک کند. 

این نگاه که رؤیا محصولی از ذهن است، در دوران باستان مطرح نبود. نویسندگان اهل نخستین تمدن های بشری مثل بین النهرین و یونان، اعتقاد راسخ داشتند که رؤیاها دارای منشأ الهی هستند، یا به عبارت دیگر یا توسط خدا ایجاد می شوند یا از طریق آن می توان با فردی که درگذشته است ارتباط برقرار کرد. بنابراین رؤیاها در بافتی مذهبی بررسی می شدند و اغلب ماهیتی ماوراءالطبیعی داشتند و از نظر مردمان باستان هدف رؤیاها یا پیشگویی یک موضوع، یا تنذیر و تحذیر رؤیابین بود.

اهمیت قائل شدن به رؤیاها از 4000 سال قبل از میلاد ثبت شده است، و تفسیر خواب حداقل از قرن چهارم پیش از میلاد بر روی کتیبه های گلی نوشته شده است. نخستین نوشته ثبت شده تفسیر خواب به دوران یونان باستان و به حدود سال 1275 پیش از میلاد بر می گردد. این نوشته بر روی پاپیروس نوشته شده است و کتاب رؤیا نامیده شده است. این دستنوشته، مشتمل بر مجموعه ای از رؤیاها و نشانه ها و تفسیر آن ها است. در آن زمان غیبگویان تفسیر رؤیا زیاد بودند. باور به منشأ الهی رؤیاها را رومی ها از یونانی ها به ارث بردند.

یونانیان معبدهایی برای اسکولاپیوس، خدای پزشکی می ساختند، و از تفسیر خواب به عنوان یک درمان پزشکی استفاده می کردند. باور آنها به قدرت پیشگویانه رؤیاها به انتشار راهنماهای تفسیر خواب انجامید که این کار در کتاب اونیروکریتیکا oneirocritica به اوج خود رسید. این کتاب پنج جلدی «رؤیاشناسی» که همچنان موجود است، توسط ارتمیدوروس دالدیانوس به رشته تحریر درآمد. او متخصص الاهیات بود و در قرن دوم پیش از میلاد می زیست. او در این کتاب بیش از 30000 نوع رؤیای مختلف را توصیف کرده است. برای آرتمیدوروس و معاصرانش رؤیاها گذرگاه هایی به آینده تلقی می شدند. این حس در ادبیات آن دوره مثل کتابهای هومر و ویرژیل نیز دیده می شود که در این کتاب ها رؤیاها حامل پیام هایی پیشگویانه هستند. 

ارتباط نزدیک بین خواب، رؤیا دیدن، و تجارب هیجانی در اسطوره شناسی یونان به خوبی دیده می شود. بر اساس نسب نامه خدایان یونانی، اونیروس، خدای رؤیاها، به هیپنوز، خدای خواب کمک کرد تا از رنج انسان بکاهد. هیپنوز، برادر دوقلو و جوان تر تاناتوس (خدای مرگ)، محصولی از پیوند بین نیکس (شب) و اربوس (تاریکی) بود. از جمله خدایان دیگر خواب و رؤیا عبارت اند از مورفوس (خدای رؤیاساز)، ایکلوس (خدای رؤیاهای واقع گرایانه)، فانتاسوس (خدای رؤیاهای عجیب)، و فوبتور (خدای رؤیاهای ترسناک).

جنسیت: زن

سن: ؟

یک شب دیگه خواب دیدم رفتم آرایشگاهی که توی بیداری چنین جایی نبود نشستم میخواستم صورتمو آرایش کنم نمازم داشت قضا میشد خجالت می کشیدم که برای نماز بلند شم وبرم چون آرایشگر اصلا ازمن انتظار نماز خواندن نداشت به هر حال بلند شدم وکرم صورتمو اونجا گذاشتم و رفتم وگفتم که میخوام نماز بخونم برمیگردم بعد پیش خودم فکر کردم که دیگه دیر شده به مراسم نمیرسم شوهرمم که الان نیست پس برای چی آرایش کنم وبه آرایشگاه برنگشتم جالب اینجاست که بعد چند روز مشابه این اتفاق دربیداری برام افتاد که متاسفانه بعد از قضا شدن نماز یاد این خواب افتادم.

جنسیت: زن

سن: ؟

یک شب دیگه خواب دیدم سر کوچه خانه پدریم هستم که توی اون کوچه خانه خودمون بود شب بود وماه درآسمان دیده میشد روبروی کوچه ما کمی اونطرفتر سمت راست من ساختمان بلندی بود ویک روحانی روی بام اون خونه ایستاده بود که قدبلند وهیکل درشتی داشت تقریبا مثل همون ساختمان حس میکردم خیلی آدم خوب و پاکیه ودر حد پیامبرا بود  ناگهان سقوط کرد و افتاد که البته روز بعد شنیدم پیش نماز محلونو بیرون کردند وبعداز مدتی دوباره عذر خواهی کردند و آوردنش نمیدونم میتونه به هم ربط داشته باشه یانه.

جنسیت: زن

سن: ؟

یکشب دیگه هم خواب دیدم توی هال مامانم اینا هستم وفکر میکنم یه بچه گربه اونجاست می دیدم که پسرم میترسه خندم گرفته بود بعد که نگاه کردم دیدم یک موشه فرار کردم وموشه دنبالم می دوید داشتم از هال برون میرفتم که فکر میکنم همون موقع  بیدار شد.

جنسیت: زن

سن: ؟

یک شب خوابدیدم درحمام هستم وشوهرم به شوخی یه موش روبرداشت و پرت کرد روی من.