به فرض این که هر شب 5 خواب ببینیم (که خیلی بیشتر از این ها می بینیم) ببینید چه داستان هایی را از دست می دهیم! یعنی سالی 1825خواب را از دست می دهیم که این خواب ها هر کدام می توانند گوشه ای از دغدغه ها، علائق، و چیزهایی که در ذهن داریم را نشان دهد. خیلی ها مثل خودم تا حالا بارها سعی کرده اند خوابهایشان را به طور مرتب بنویسند، ولی افسوس که به محض بیداری هیچ چیزی به خاطر نمی آوریم. در واقع حدود 20 درصد از ما اصلا هیچ کدام از رؤیاهایمان را به یاد نمی آوریم! و بسیاری از ما هم شاید نهایتا بتوانیم 5 تا از رؤیاهایی که تا کنون دیده ایم را تعریف کنیم. تصور کنید که اگر اتفاقات زمان بیداری را اینگونه فراموش میکردیم چه فاجعه ای اتفاق می افتاد!

بنابراین مسلما دور از ذهن نیست که بخواهیم از کلمه یادزدودگی (بیماری فراموشی) رؤیا Dream Amnesia صحبت کنیم. از نظر هابسون تبیین این فراموشی کار آسانی نیست، چرا که نواحی مرتبط با حافظه در مغز مثل هیپوتالاموس اتفاقا در هنگام رؤیابینی بسیار فعال هستند. بر اساس نظر هابسون، این فراموشی مربوط به کمبود عصب رسانه های آمینرژیک (یکی از مواد شیمیایی درون مغز) در خواب REM است. از طرف دیگر، می دانیم که افزایش کورتیزول (هورمون استرس) مانع یادآوری خاطرات می شود، و با توجه افزایش کورتیزول در هنگام رؤیا، منطقی است که تصور کنیم یکی از دلایل فراموشی خوابها افزایش هورمون کورتیزول است. البته باید تصریح کنم که با وجود این که خیلی از فعالیت های ذهنی یا شناختی در رؤیاها اتفاق می افتد، با وجود این به نظر نمی رسد که حافظه در حین خواب دیدن زیاد قوی باشد. در رؤیاها معمولا وقایع به صورت نیمه کاره رها می شوند و داستان دیگری شروع می شود، بی توجه به این که داستان قبلی چرا تمام نشد. بسیاری از افراد خواب افرادی را می بینند که پیش از این درگذشته اند، اما در رؤیا این موضوع را فراموش میکنند و تعجبی نمیکنند. به طور کلی باید قبول کرد که در رؤیاها اتفاقات عجیب زیادی می افتد که در بسیاری از اوقات باعث تعجب ما نمی شود. 

برگردیم به بحث یادآوری رؤیاها. مطالعات زیادی نشان داده اند یادآوری رؤیاها با برخی از ویژگی های شخصیتی در ارتباط است. «داشتن مرزهای روانشناختی باریک»، حالت استغراق absorption، گشودگی نسبت به تجربه، خلاقیت، حافظه تصویری، و رفتارهای مرتبط با خواب، مثل بیدار شدن های شبانه با یادآوری رؤیا در ارتباط هستند. با وجود این، این همبستگی ها نسبتاً کوچک هستند. اما عاملی که نسبتا یادآوری رؤیا را به خوبی تبیین می کند، علاقه مندی به خواب ها است.  در بین گروه های مختلف بیماران روانی تفاوت معناداری بین یادآوری رؤیاها پیدا نشد، به استثنای این که افراد افسرده کم تر و افراد مضطرب بیشتر از دیگران رؤیاهایشان را به خاطر آوردند. علاوه بر این، شواهدی وجود دارد، که یادآوری رؤیاها با میزان حافظه در ارتباط است. یک فرضیه دیگر می گوید، یادآوری رؤیاها بستگی به ماهیت خود رؤیاها دارد. یعنی کسانی که خواب های واضح، و هیجان انگیر می بینند، بیشتر احتمال دارد که آن ها را به خاطر بیاورند. در این جا می توانیم یک سؤال مهم را مطرح کنیم، آیا تفاوت افراد در یادآوری رؤیا به این مربوط است که گروهی رؤیاهایشان را به یاد می آورند و گروهی به یاد نمی آورند، یا این که گروهی رؤیاهای بیشتری از دیگران می بینند. شواهد فرضیه اول را بیشتر تأیید می کنند. 

جنسیت: زن

سن: ؟

من دیشب خوابی دیدم که شاید از آشفتگی فکر بود چون پسرم دو شب پیش خواب دیده بود که دوستش که اسمش محمد هست داره اشهدش رو میگه بعد پسر من اشهد میگه وتوی خواب احساس میکنه اون دنیا جای خوبیه دیشب خواب دیدم پسرم میگه میخوام برم مسافرت میگم حتما میخوای با بعد ادامه میده میگه آره میخوام با محمد برم توی خواب یادم میاد از خوابی که پسرم دیده والتماس میکنم که نره دلم میخواد با محمد نباشه میبینم خانم یکی از دوستای دیگش هم میخواد باهاشون بره وبه خاطر خوابی که پسرم دیده نمیدونم ترسیده یا چیز دیگه داه آروم گریه میکنه.

جنسیت: زن

سن: ؟

چند وقت پیش هم خواب دیدم میگن خواهرت زندست ما فکر میکردیم مرده بی اندازه خوشحال بودم بازمی بینم مریضه داره میمیره گاهی میدیدم میگن مرده .

جنسیت: زن

سن: ؟

توی تابستان که مادرم وخانواده برادرم تهران وبهشت زهرا سرخاک خواهرم رفته بودند ومن اینجا از این قضیه بی خبر بودم خواب دیدم خواهرم توی حیاط خونه بچگیمون ایستاده گوشواره گوشش هست خیلی هم خوشحال نبود وقتی امدند گفتند که خیلی برای پیدا کردن خاک معطل شدند ومادرم هم حسابی اذیت شده بود .

جنسیت: زن

سن: ؟

یکبار که به نیابت ازخواهرم روزه گرفتم ونماز قضا براش خواندم شبش خواب دیدم اومده میگه تو روزه های خودترو بگیر مال منو نمیخواد بگیری روز بعد که این خواب تعریف کردم گفتند تا خودت روزه قضا داری نمی تونی برای کس دیگه بگیری اما نماز اینطور نیست.

جنسیت: زن

سن: ؟

خواب دیدم خواهرم مثل مرده میمونه گاهی میگن مرده گاهی نه بی حرکت روی برانکار اینطرف واونطرفش میکردند از سرچهاراه که میبرنش یادم میاد وحس خیلی بدی داشتم.

جنسیت: زن

سن: ؟

دیدم جایی بزرگ و باریک وبلند وسر پوشیده هستم شیطان به شکل شخصیتهایی که توی برنامه کودک نشان میده با یک لباس کلاه دار وسیاهی چشم نداشت لیستی نشان میده میگه اگه سلامتی بچه هاتو میخوای باید توی این لیست کارهای خوبتو خط بزنی هرچی میگه می بینم نمیشه اینارو خط زد وبعد مجبور میشم یکی که احساس میکنم گناه کمتری داره خط میزنم.

جنسیت: زن

سن: ؟

حدود 28 سال پیش خواهرم که ده سالش بود وتصادف کرد و فوت کرد وحدود شاید 10 سال پیش خواب دیدم اومده و دائم خواهش میکنه ومیگه این کیفت رو به من بده من هم که میترسم شاید همسرم ته دلش راضی نباشه بهش میگم این ولش کن من یکی برات میخرم.

جنسیت: زن

سن: ؟

بعداز فوت بابام خواب دیدم بابام اومده ویک شیرینی مغزدار بهم داد و دو روز بعد یکی از بهترین اتفاقات زندگیم رو دیدم باز هم بعداز فوت بابام دیگه دیدم خانه نمیدونم بابام اینا بود که مثل یه مدرسه بزرگ بود با درهای کمی پوسیده پدرشوهرم هم اونجا بود بابام با عصبانیت میگه چرا ازموقعی که من رفتم تا حالا این درا اینقدر پوسیده میگم این درا همان موقع هم همیطور بود و دائم داد میزنه که نه مراقب نبودید اینطور شده وتوی خواب می دیدم که حق بامنه 

جنسیت: زن

سن: ؟

حدود 7 یا 8 سال پیش که خیلی از فوت پدرم نگذشته بود که خواب دیدم خیلی عصبانیه و در مورد کسی اختلاف نظر داریم وجر وبحث میکنیم بعد من میگم خوب بابا حالا بگو اون دنیا چه جوریه جواب نداد ومیخواست از زیر جواب دادن در بره دفعه دوم هم همینطور دفعه سوم ازش حرف کشیدم و پرسیدم گفت خیلی خوبه خیلی خوب یعنی هر کس بیاد اینجا دلش نمیخواد برگرده میگم بدارو چیکار میکنند سمت راست خودشو نشون میده میگه اونارو هم عذاب میکنند گاهی صداشون میاد میگم بابا محبوبه یعنی زن داداشم خیلی برات صلوات میفرسته وروی این حرف تاکید میکنم.