جنسیت: مرد

سن: 25

به علت این که در این روزها مشغول نگاه کردن سریال گمشدگان هستم، خیلی برایم پیش می­آید که در فکر فرو روم و خودم را جای شخصیت­های داستان قرار دهم. به خاطر این که مکان اجرای فیلم که در یک جزیره اسرار آمیز است را خیلی دوست دارم. بنابراین چند شب پیش بود که در خواب دیدم خودم یکی از گمشدگان این سریال هستم و خودم را با بقیه افراد در آن جزیره دیدم. هوایی بسیار آفتابی و عالی بود. من داشتم با بقیه سر این موضوع که چطور می­توان راه حلی یافت که از این جزیره خارج شد، بحث می­کردم. در کنار ساحل در اطراف خشکی آن یک جنگل انبوه با دورنمایی عالی و هوایی آفتابی دیده می­شد. دقیقا مثل آنچه در قسمت­های مختلف سریال دیده بودم. خیلی منظره جالبی بود و آفتاب سوزان دمار از روزگارم درآورده بود، اما با این حال باد خنک دریا و جنگل­های انبوه و پر رمز و راز جزیره مرا به خود مشغول کرده بود. جزئیات کامل را به یاد ندارم و در کل خواب احساس می­کردم چند دقیقه­ای بیش­تر طول نکشید. اما هیجان خاصی به من دست داده بود. امروز بعد از آن که در آزمایشگاه با دوستانم در مورد آن حرف می­زدیم، خوابم را به یاد آوردم.

برگرفته از مقاله میشل شریدل (Michael Schredl) ، انستیتو سلامت روان مانهایم، آلمان با عنوان:

Explaining the Gender Difference in Dream Recall Frequency

فراتحلیل اخیر تفاوت­های اساسی و بزرگ جنسیتی در میزان یادآوری رؤیاها به طور میانگین نشان می­دهد. زنان از مردان بیش­تر رؤیاهایشان را به خاطر می­آورند. سؤالی که این جا به وجود می­آید این است که کدام عوامل موجب این تفاوت­ها می­شوند. مطالعات قبلی نشان می­دهد علاقه­مندی به رؤیاها در این مسئله نقش مهمی را ایفا می­کند. این مطالعه تأثیرات اساسی بیدار شدن در هنگام شب و علاقه به رؤیا را بر میزان یادآوری رویا پیدا کرده است. علاوه بر این خلق­های روان­آزرده و افسرده با تفاوت­های جنسیتی از لحاظ یادآوری رؤیا و علاقه به رؤیا در ارتباط بود. برای معتبر کردن این یافته­ها به خصوص برای مشخص کردن علیت نیاز به مطالعات طولی وجود دارد.

فراتحلیل اخیر که اطلاعاتی از تقریبا 45000 شرکت کننده را در بر داشت تفاوت­های جنسیتی اساسی و بزرگی را در میزان یادآوری رؤیا نشان داد. زنان بیش­تر از مردان رؤیاهایشان را به یاد می­آوردند (شریدل و رینهارد، 2008). سؤال این­جاست که کدام عوامل این تفاوت را توضیح می­دهند. این یک موضوع نظری است زیرا پاسخ به آن باعث می­شود که بین تفاوت­های جنسیتی واقعی ویژه رؤیا با تفاوت­هایی که قبلا محققین توضیح داده­اند تمایز قائل شویم؛ مثل وقوع بیش­تر افسردگی در زنان. عوامل احتمالی باید دو معیار را داشته باشند: اولا باید تفاوت­ها جنسیتی ثابتی را نشان دهند و ثانیا باید اساسا با میزان یادآوری رؤیا همبسته باشند.

تا به حال تنها دو مطالعه (Schredl, 2000; Schredl, 2002–2003) تأثیر مستقیم عوامل تبیین کننده تفاوت­ها جنسیتی در یادآوری رؤیاها را با استفاده از روش­های آماری مانند تحلیل رگرسیون و همبستگی جزئی بررسی کرده اند. شریدل (2000) نتوانست کاهش معناداری در تفاوت­های جنسیتی یادآوری رؤیا با در نظر گرفتن متغیرهایی نظیر کیفیت خواب، خستگی، تعادل هیجانی در بعد از ظهر و میزان بیدار شدن شبانه (اندازه گیری با پرسشنامه) درون تحلیل رگرسیون ایجاد کند. زمانی که درگیر شدن در رؤیا (engagement in dreams)  که خودش تفاوت معناداری در تفاوت­های جنسیتی نشان می­داد به تحلیل اضافه شد، تفاوت­های جنسیتی دیگر معنادار نبود. از آنجایی که درگیر شدن در رؤیا توسط میزان رؤیا دیدن اندازه­گیری می­شود، این موضوع با میزان یادآوری رؤیا تداخل پیدا می­کند؛ بنابراین این اثر باید با احتیاط تفسیر شود.

نظریه­های گلوبوس و بوهم دیدگاهی پست مدرن را به فرایند تفسیر خواب اضافه کرده است. گلوبوس با رویکرد مکانیکی فعال­سازی ـ ترکیب مخالفت کرد و موضع پدیدارشناختی  را ترجیح داد. گلوبوس رؤیا را به عنوان مخلوقی کامل و جدید در نظر گرفت که بهزیستی روانشناختی را به حداکثر می­رساند. بوهم نظریه­پرداز و فیزیکدان از دیدگاه گلوبوس مبنی بر این که آشکار کردن توانایی­های روانشناختی در رؤیا نهفته است و نیازی به تعامل با محیط پیرامون ندارد حمایت کرد.

تفسیر رؤیای گشتالتی (پرلز، 1969) از روش تحلیل شخصیت­های درون رؤیا به عنوان فرافکنی زندگی رؤیابین بهره می­جوید. معمولا این رؤیاها قسمت­هایی هستند که نادیده انگاشته شده­اند، رد شده­اند یا حتی سرکوب شده­اند. یکی از هدف­های تحلیل رؤیای گشتالتی قبول و سر و سامان دادن به این قسمت­هاست. درمان­گر گشتالتی از رؤیابین می­خواهد که در شرایط گروهی نقش­های متنوع درون رؤیا را بازی کند با این هدف که این شخصیت­ها یا اشیا را به عنوان فرافکن خودشان تجربه کنند. رؤیابین تشویق می­شود که نقش عناصر زنده و غیر زنده رؤیای خودشان را از دیدگاه خودشان بازی کنند. دی­سیکو (2008) متقاعد شده است که رؤیاها حاوی پاسخ­هایی به سؤالات اساسی در زندگی هستند و به هدایت زندگی از طریق تصاویر الهامی که از عقاید، رفتارها، هیجانات و آرزوهای ناهشیار تولید شده است، کمک می­کند. تکنیک­های عملی که توصیه شده است شامل روش داستان­گویی است که در طول آن کلمات اصلی رؤیا در درون داستان گنجانده می­شود، بررسی نقشه هیجانی رؤیا و همچنین روش­های پرچالش تداعی و تشدید که بر اساس روانشناسی روان­تحلیل­گری فروید و تحلیلی یونگ ارائه شده­اند نیز از دیگر روش­های توصیه شده است که اجازه می­دهند که روش­های تفسیر، در خارج از مرزهای روان­درمان­گری سنتی مورد استفاده قرار گیرد. تحلیل گروهی رؤیا تکنیکی است که توسط درمان­گرانی نظیر تیلور (1992) و ویلیامز (1980) تحت تأثیر روش یونگی بسیار استفاده شده است. اعضای گروه رؤیاهایی را تفسیر می­کنند که از نظر نمادین اشتراک دارند و در نهایت به تحقق فردی خود رؤیابین اعتبار می­بخشد. از مکتب علمی روان­تحلیل­گری، ریسکامپ (2006) از رویکرد گروه­درمانی بهره جست تا استرس پس از سانحه را درمان کند. شرکت­کنندگان رؤیاهای پراضطراب تکرار شونده و کابوس­هایی داشتند که قابل استناد به اصطلاحات روان­پویشی تجزیه و سرکوبی و نشان دادن تثبیت در تحول بود. درمان­گر از رؤیاها برای پرده­برداری از سرکوب­ها و اجازه دادن به بیان آزاد محتواهای ترسناک بهره می­برد.

اینگرمن (1993) درمان­های شمن­ها و جادوگران گذشته را شبیه به وضعیت رؤیا می­داند. شمن­ها به به دنیاهای روحانی و غیرعادی سفر می­کردند تا کمک کنند تا قسمت­های از دست رفته روح بیمار را به او برگردانند. اینگرمن اعلام کرد که رؤیاها ممکن است راهی برای دریافت شفا و همچنین درخواست از ارواح برای کمک باشد.

بلو استون در بررسی خود (2002) درباره کارکردهای فرهنگی رؤیا، رؤیا را به عنوان ملاقات با اجداد، منادیان آینده، منبع صداها، رقص­ها و تشریفات دیگر، سفر به دنیای ارواح، مرگ کوچک، و به طور کلی روش­هایی برای مدیریت ارواح و فرهنگ توصیف کرد. دیدگاه­های شمنی هنوز هم در روان­درمانی کاربرد دارد.

روش مشهور تفسیر رؤیا، نماد رؤیای جهانی است. گارفیلد (2001) دوازده مورد از رایج­ترین رؤیاها را در کل دنیا مورد بحث قرار داده است که هر کدام می­توانند مثبت یا منفی باشند. وبسایت گارفیلد (dreammoods.com) این موضوع را مورد بحث قرار داده است. گارفیلد موضوعات اصلی رؤیا مثل افتادن، پرواز کردن، تعقیب، آزمون، برهنه بودن، و دندان را توصیف کرد. بررسی­های کائی ـ چینگ یو (2008) در هنگ­کنگ رایج­ترین رؤیاها را شامل مدرسه و درس، تعقیب شدن یا تعقیب کردن، افتادن و دیر رسیدن توصیف کرد.

برگرفته از مقاله کلی بالکلی (Kelly Bulkeley) و جی ویلیام دامهاف (G. William Domhoff) ، ژوئن 2010 مجله رؤیا دیدن (dreaming) عنوان مقاله:

Detecting Meaning in Dream Reports: An Extension of a Word Search Approach

 جستجوی معنای روانشناختی محتوای رؤیا از لحاظ (1) انسجام رؤیای تعریف شده (2) نظم و قاعده محتوای رؤیا در طول زمان و (3) همخوانی آن با سایر فاکتورهای روانشناختی اندازه­پذیر، در دهه­های اخیر به خاطر وجود سیستم­های تحلیل محتوای متنوع پیشرفت­های زیادی داشته است. این سیستم­های تحلیل محتوا برای بررسی رؤیاهای زیادی در آزمایشگاه­ها، کلاس­های درس، بررسی های مردم­شناختی و یادداشت­های شخصی به کار رفته است. به عنوان مثال مشخص شده است که بیش­تر رؤیاها محتوایی منسجم، واضح و دقیقی دارند که مربوط به دنیای واقعی است و رؤیابین و سایر افراد مشغول فعالیت­های معمولی هستند یا دلمشغولی­های معمولی دارند که معمولا در زمان بیداری هم درباره آن­ها صحبت می­کنند که البته کمی هم عناصر غیر واقعی یا عجیب دارد. سیستم کدگذاری ون دی کسل (1966) به عنوان مهم­ترین و مشهورترین سیستم کدگذاری رؤیاها در بین کودکان اسپانیایی، ایتالیایی، سوئیسی و بسیاری از کشورهای دیگر تشابهات بین فرهنگی زیادی را نشان می­داده و تحول کودکان و نوجوانان در محتوای رؤیا نیز مشهود است. با این وجود بعضی از رؤیاها قابل درک نیست. این رؤیاها به نظر استعاری یا سمبلیک هستند و جنبه­های دیگری دارند که به نظر فقط درگیری­های بی­معنای شناختی هستند که این تصورات در حالت آرمیده هم زیاد به وجود می­آیند. متأسفانه پیش­رفت در حوزه تحلیل رؤیا بسیار کند بوده است، شاید به خاطر این که یادگیری این سیستم­های کدگذاری بسیار دشوار است و نیازی به آموزش زیادی دارد. به همین دلیل به جای سیستم کدگذاری از شیوه جستجوی واژه استفاده می­شود. بر همین اساس دامهوف و بالکلی 40 گروه از رؤیاها را در نظر گرفتند به طوری که این گروه­ها توسط واژگان به کار رفته تعیین می­شدند. به طور مثال جنبه ادراکی (مثل حواس پنج­گانه، رنگ­ها)، شناخت (مثل هشیاری، برنامه­ریزی، خواندن/نوشتن)، تعامل اجتماعی (رفاقت، پرخاشگری جسمانی)، فرهنگ عمومی (مثل مدارس، پول، تکنولوژی) و جهان طبیعی (مثل آب و هوا، آتش، آب). بالکلی در سال 2009 با استفاده از این روش 991 گزارش رؤیا در پژوهش هال و ون دی کسل را بررسی کرد و نشان داد این روش می­تواند نتایج آن­ها را تکرار کند.

جنسیت: زن

سن: 21

آخرین خوابی که دیدم مربوط به روزی بود که از دکتر می­آمدم و همان روز یک نارنگی عجیب خورده بودم. داخل خوابم دکتر را دیدم که 20 سال از خود من بزرگ­تر است و در حال بحث درباره ویتامین­های نارنگی و کیفیتش بودیم که سپس فضا تغییر کرد و نامزدم را دیدم که خارج از کشور ساکن است و با هم بودیم و صحبت می­کردیم و بعد از خواب پریدم. 

جنسیت: مرد

سن: 26

در تهران بودم. همه اتفاقات در تهران روی داد. تا حدی افراد درون رؤیا آشنا بودند. پدر و مادر به ترتیب 50 و 45 ساله و افراد تقریبا آشنا 23 ساله و 20 ساله. احساس خوشایندی داشتم. همراه پدر و مادر در تهران به مراسم خاصی رفته بودیم. پدر و مادرم به خاطر من از شهرستان به این مراسم آمده بودند. مسئله­ای بود که من بارها خواسته بودم با آن­ها مطرح کنم، ولی نتوانسته بودم، اما درخواب تحقق یافته بود. احساس مادرم گریه اندر شادی بود. گویا وضعیتی که در آن لحظه قرار داشتم احساس خوبی داشت. این خواب تحت تأثیر افکار روزانه من بود. موقعیتی که من بارها آن را آرزو میکردم و این بار در رؤیا تحقق یافته بود. شخصیت­های تقریبا آشنای رؤیا ساکت بودند و فقط گوش میدادند و من در بهت این سکوت افکارم را مرور می­کردم. مثل همیشه ساکت بودم. سکوت جز لایتجزای من بود. این خواب برآورد بزرگ­ترین نیاز من بود. اما از نتیجه و پایان مراسم اطلاعی ندارم.

جنسیت: زن

سن: ؟

خواب دیدم توی هالی که نشسته بودیم وچندتا فرش متوسط پهن بود یکی از همسایه های قدیمی هم نشسته بود ودائم از فرشهای پدر مرحومم تعریف می کرد و میگفت هیچ کس فرشهایی مثل اون نداشت من خیلی تعجب کرده بودم وپیش خودم گفتم بابای من که فرش فروشی نداشت این یا نمی دونه یا داره خودشیرینی میکنه همینطور که تعریف میکرد یک شیشه مربا به رنگ قرمز خوشرنگ دستش بود وبرای اینکه نشون بده فرشها بابام چه جوری بود مربارو تا اونجایی که دستش میرسه می ماله به فرش ومیگه به همین قشنگی بود و خیلی از فرش مربایی میشه البته از مربایی شدن فرش هیچکس تعجب نمیکنه جالب این جاست که من روز بعد متوجه شدم که پدر خودش فرش فرشی بزرگی داشت 

جنسیت: زن

سن: ؟

خواب دیدم یکی از دوستان که ازش خبر ندارم توی زیرزمین پاساژی خلوت که انگار هیچ مغازه ای باز نبود مغازه کوچکی داره که یادم نمیاد که درمغازه چیزی بود یا نه من وارد شدم خیلی دلش می خواست اونجا بمونم ولی انقدر دلخور بود که ازم نخواست بمونم خواهرشوهرم ویکی از برادر شوهرام هم اونجا بودند وخواهر برادر همون دوستم بودند

جنسیت: زن

سن: ؟

یه شب خواب دیدم خانه یکی از دوستان قدیمی که وضع خوبی هم نداشتند رفتم و می بینم که شوهر کرده وخوشبخت هم نیست و شوهرش هم کنارش ایستاده بود  وچند بار هم خواب دیدم یکی از همکلاسیهام از دستم ناراحته یکبار هم که خواب دیدم ناراحت نیست بهش میگم هروقت خوابتو می بینم ناراحتی که یک دفعه دوباره ناراحت شد منظورم از ناراحت دلگیریه 

جنسیت: زن

سن: ؟

خواب دیدم من ویکی از دوستان قدیمی شاگرد مدرسه هستیم درحیاط مدرسه نقشه برای تقلب کردن میکشیدیم بعد در راهرو مدرسه نشستیم وامتحان دادیم و من مردود شدم واز آنجایی که جوابهامون مثل هم بود متوجه شدم اونم مردود شده اما رفته بود و دیگه ندیدمش.