جنسیت: مرد

سن: 24

خواب دیدم که دوست هم اتاقیم قرار است ازدواج کند. در یک کاغذی جدولی بود که یک سطر آن متعلق به مشخصات دوست هم­اتاقیم از جمله نام، نام خانوادگی، یا شغل پدر . . . بود و در سطر دوم آن مشخصات همسر وی بود. در ضمن تصویر هر 2 نیز در جدول مشخص بود. صبح که از خواب بیدار شدم جریان خوابم را با او در میان گذاشتم. او بسیار تعجب کرد و گفت قرار است ازدواج کند. و از من خواست تا مشخصات همسر وی را بگویم، ولی من به خاطر نمی­آوردم. البته لازم به ذکر است که من حدسیاتی در مورد ازدواج وی (دوستم) زده بودم. و شاید این خواب را به خاطر آن دیدم. 

از دوران باستان تا کنون، عقاید گوناگونی درباره رؤیاها وجود داشته است. حتی امروزه، عقاید متفاوتی  در بین فرهنگ­های مختلف دنیا در مورد رؤیا وجود دارد. در ادامه به مروری بر این باورها می پردازیم:

رؤیا به عنوان تجارب روح سرگردان رؤیابین: در این عقیده که رؤیا «به معنای واقعی تجربه روح سرگردان رؤیابین است»، تصور می­شود که رویدادهای رؤیا واقعا رخ می­دهند (تدلاک، 1992 ص. 8). بسیاری از فرهنگ­های غیرغربی تمایز واضحی بین رؤیا و دنیای بیداری قائل نیستند. این عقیده خاص را می­توان در بین مردم گینه نو مشاهده کرد (توزین، 1975). در فرهنگ غربی، جنبش رمانتیک که در واکنش به خردگرایی قرن هیجدهم برخاسته بود، تأکید خاصی بر رؤیاها داشت. حتی یک نویسنده رمانتیک (تراکسلر) تا جایی پیش رفت که اظهار داشت رؤیا از زندگی بیداری فرایند اساسی­تری است (النبرگر، 1970).

رؤیا به عنوان اثرگذار: باور رؤیاهای اثرگذار نیز مبنی بر این است که رؤیا و زندگی بیداری هر دو واقعی هستند (تدلاک، 1992) با این وجود، چنین پنداشته می­شود که رؤیاهای اثرگذار می­توانند موجب شود که چیزی در زندگی بیداری اتفاق بیفتد (هانت، 1989). رؤیاهای اثرگذار شباهت زیادی با رؤیاهای پیشگو دارند (اوزوکا، 1988)، با این تفاوت که تصور می­شود رؤیاهای اثرگذار مستقیما اثر علّی می­گذارند (هانت، 1989، ص. 84). یک بررسی روی دانشگاه نیجرین، نشان داد دو درصد شرکت­کنندگان باور داشتند که رؤیاها می­توانند باعث شوند رویدادی در آینده اتفاق بیفتد (اوزوکا، 1988). در برخی از قبایل مراسم خاصی صورت می­گیرد تا اتفاقی که در رؤیا دیده شده است، در بیداری به وقوع نپیوندد (تدلاک، 1991).

رؤیا به عنوان پیشگو: تصور می­شود که رؤیاهای پیشگویانه، قابلیت پیش­بینی یا مشاهده آینده را دارد. این رؤیاها، رؤیاهای الهام­بخش نیز نامیده می­شود. عقیده رؤیاهای پیشگو به دوران یونان و روم باستان برمی­گردد. در آن ایام، شایع بود که رؤیاها به عنوان طالع آینده شخصی افراد نگریسته می­شد. طالع­بینان و انواع گوناگون کتاب­ها برای کمک به این فرایند پیش­گویی مورد استفاده قرار می­گرفتند (هانت، 1989). این عقیده در اواخر قرن نوزدهم نیز وجود داشت. عنوان کتاب مشهور تفسیر خواب فروید (1900) نیز برگرفته از همین تفاسیر رایج از رؤیاها بود (النبرگر، 1970). در دوران معاصر نیز این عقیده بررسی شده است. تقریبا 90 درصد از دانشجویان دانشگاه نیجرین به رؤیاهای پیشگویانه اعتقاد داشتند و 76 درصد آن­ها اظهار داشته­اند که تا کنون برنامه­هایشان را به خاطر یک خواب تغییر داده­اند (اوزوکا، 1988). در ایران نیز عقیده به رؤیاهای پیشگویانه (تحت عنوان رؤیای صادقه) بسیار رایج است، این عقیده در اسلام نیز مورد تأیید است.

رؤیا به عنوان تله­پاتی: رؤیاهای تله­پاتی، رؤیاهایی هستند که تصور می­شود می­توانند پیامی را از راه دور از یک فرد دیگر به فرد برسانند (ون­دی­کسل، 1994). فریدریک می­یر، واضع اصطلاح تله­پاتی، معتقد بود خواب زمانی است که فرد بیش­تر مستعد ارتباط از راه دور با افراد دیگر است (به نقل از ون­دی­کسل، 1994). حتی فروید در مقاله­ای نوشت «خواب موقعیت مناسبی را برای تله­پاتی فراهم می­کند» (دوروکس، 1953، ص. 86). در سال 1962 مجموعه آزمایش­هایی در بیمارستان میمونایدز در بروکلین انجام شد تا تأثیر تله­پاتی بر رؤیاها را بسنجد (اولمن، کریپنر، و واگان، 1973؛ هانت، 1989). طرح این پژوهش به این صورت بود که یک فرد پیامی را به یک آزمودنی خفته در طول خواب REMمی­فرستاد. در 9 مورد از 13 مطالعه عمده، نتایج معناداری از نظر آماری به دست آمد که از ادراک فراروانی حمایت می­کرد (اولمن، کریپنر، و واگان، 1973؛ ون­دی­کسل، 1994). با این وجود، شرایط و نتایج این آزمایش تکرار نشد (ون­دی­کسل، 1994).

رؤیا به عنوان دیدار: رؤیاهایی است که پنداشته می­شود در آن ملاقات یا ارتباطاتی با خدا، ارواح یا یک فرد مُرده برقرار می­شود که این رؤیاها در اوایل دوران یونان باستان شایع بود (هانت، 1989). این رؤیاها ممکن است اهداف روحی، پیشگویانه، و یا اطلاع­رسانی برای رؤیابین داشته باشد (هانت، 1989). از طول تاریخ رهبرانی بوده­اند که بر اساس رؤیاهای دیدار، تصمیماتی گرفته­اند (ون­دی­کسل، 1994). بسیاری از رؤیاهای درمانگر به نظر می­رسد که در آن­ها خدا یا ارواح درمانگر دیده شود (می­یر، 1966). رؤیاهای دیدار  در برخی از قبایل تصور می­شود تأثیر منفی دارد و مراسمی برگزار می­شود تا اثرات منفی آن از بین برود (تدلاک، 1992).

رؤیا به عنوان کهن­الگو: کارل یونگ، رؤیاهای کهن­الگویی را به عنوان رؤیاهایی تعریف کرد که مشتمل بر موضوعات بین­فرهنگی اسطوره­شناسی یا روانی هستند و به همه تجربیات گذشتگان در هنگام بیداری برمی­گردد (کان و داندری، 1986؛ هانت، 1989). چنین رؤیاهایی اغلب به شکل نامعمولی واضح، عجیب یا تخیلی دیده می­شود (هانت، 1989). عقیده یونگ مبنی بر موضوعات کهن­الگویی برمی­گردد به محققین قرن نوزدهم مانند فن شوبرت که در سال 1814 نوشت رؤیا شامل سیستم خودمختاری از نمادهای جهانی است که در همه افراد گذشته و حال رایج است (النبرگر، 1970).

رؤیا به عنوان تشخیص بیماری: یونانیان باستان بر این باور بودند که رؤیاها می­توانند نشان­گر سلامت جسمانی باشند (هانت، 1989). استفاده از رؤیاها به عنوان یک ابزار تشخیصی توسط بقراط به طور رسمی مطرح شد (می­یر، 1966). یونانیان باستان، رؤیاهای تشخیصی را رؤیاهایی طبیعی می­دانستند، نه پیشگویانه. تصور می­شد روح در طول خواب قادر است دلایل بیماری را به وسیله تصاویر شناسایی کند (می­یر، 1966). پژوهشگر قرن نوزدهم، شرنر ارتباط بین رؤیاها و سلامت جسمانی رؤیابین را بررسی کرد (النبرگر، 1970). وی در مورد نمادهای رؤیایی که متناظر با اندام­ها و احساس­های جسمانی هستند، تحلیلی را ارائه داد. مثلا رؤیای ترافیک با وضعیت قلب و گردش خون در ارتباط است (النبرگر، 1970). دانیل شیدر، که یک روان­تحلیل­گر و عصب­شناس است، در مورد برخی از بیمارانش نوشت که رؤیاهایی داشتند که از بیماری قریب­الوقوع آن­ها خبر می­داد (اشنیدر، 1976). پژوهشگر دیگری رؤیاهای بیماران قلبی را بررسی کرد، و نتیجه گرفت بسیاری از رؤیاهای بیماران می­توانستند کارکرد هشداردهنده در مورد سلامت افراد داشته باشند (اسمیث، 1986).

رؤیا به عنوان درمانگر: این باور که رؤیاها بیماری جسمانی را درمان می­کند، در یونان باستان و فرهنگ­های غیرغربی یافت می­شد. بسیاری از یونانی­های باستان معابدی برای درمان بیماری­ها به وسیله رؤیا ساختند (می­یر، 1966). بیمار پس از برخی از مراسم تطهیر به معبد واگذار می­شد و بهبود وی بستگی به دیدن رؤیای درست داشت. (می­یر، 1966). در برخی از فرهنگ­های غیرغربی افراد خاصی رؤیاهایی می­بینند که به آن­ها قدرت می­دهد که دیگران را درمان کنند (منهایم، 1991).

باورهای روانشناختی رؤیا: زیگموند فروید این مفهوم را مطرح کرد که رؤیاها می­توانند ناهشیار فرد را نشان دهند (فروید، 1900). وی اظهار داشت نیروی برانگیزنده رؤیاها برآورده کردن آرزو است. این آرزوها مشتمل بر تکانه­های جنسی یا پرخاشگرانه نوزادی است که برای رؤیابین غیرقابل پذیرش بوده­اند. بنابراین، این آرزوهای ناهشیار به صورت مبدل در جستجوی اظهار شدن هستند که به عنوان محتوای آشکار رؤیا شناخته می­شود. سطح دوم رؤیا، محتوای پنهان آن است که از آرزوها و تخیلات ناهشیار سرکوب شده تشکیل شده است. این محتوای پنهان می­تواند برای معنای روانشناختی­اش تحلیل شود. فروید اظهار کرد که رؤیای تفسیر شده می­تواند کاربرد رواندرمانی داشته باشد (دنتان، 1987). ایده دیگر این است که رؤیاها معنای خصوصی­ای برای رؤیابین دارد، اما ممکن است هنوز برای رؤیابین قابل درک نباشد (هیلمن، 1979). این عقاید، را می­توان در این جمله تلمود دید که «رؤیای تفسیر نشده مانند نامه خوانده نشده است» و «به انسان چیزی در رؤیا نشان داده می­شود که در دلش فکر می­کند» (ون­دی­کسل، 1994، ص. 54).

باورهای خلاقانه در مورد رؤیا: هنرمندان و مخترعین گزارش کرده­اند رؤیاها می­تواند در کارهای خلاقانه­شان به آن­ها کمک کند (ایپل، 1993؛ کولاک، 1989). نویسنده مشهور، رابرت لوئیس استیونسون اظهار داشته است که مهم­ترین ایده­های خلاقانه­اش را از رؤیاها به دست آورده است (کولاک، 1991). کارن هورنای گفته است رؤیاها اغلب «چه در افراد نوروتیک و چه در افراد سالم تلاش­هایی برای حل تعارض­ها هستند» (هورنای، 1950، ص. 349). علاوه بر شواهد روایتی بسیار، شواهدی تجربی نیز برای حمایت از این باور که رؤیاها می­توانند به حل مسئله کمک کنند وجود دارد (دلانی، 1990). محرومیت از خواب REMدر انسان­ها و حیوانات، باعث نقص در حل مسئله و خلاقیت می­شود (کریپنر و روبینشتاین، 1990). تحقیقات دیگر نشان می­دهند که رؤیا دیدن ظرفیت حافظه را برای به خاطر سپردن رویدادها بالا می­برد (کویکان، 1987). تحقیقاتی نیز وجود دارد که نشان می­دهد رؤیا می­تواند به تطابق با رویدادهای تنش­زا کمک کند (کارترایت، 1991؛ گرینبرگ، پیلارد و پیرلمن، 1972).

باورهای بی معنا بودن رؤیا: باور بی معنا رؤیا ادعا می­کند که رؤیاها اساسا رویدادهای زیستی بی­معنا هستند. امروزه پژوهشگرانی هستند که بر این باورند که رؤیاها منحصرا رویدادهای فیزیولوژیکی بدون معنای زیربنایی هستند (کریک و میچیسون، 1983؛ هابسون و مک­کارلی، 1977؛ فولکز، 1985). یک دیدگاه رایج علمی این است که رؤیاها منحصرا از شلیک تصادفی عصبی تشکیل شده است (گلوبوس، 1991). هادفیلد (1954) رؤیاها را فقط محصول فرعی سوء هاضمه می­دانست. بسیاری از محققین نیز عقیده دارند رؤیا کارکردی فیزیولوژیکی مانند رها کردن قشر مغز از تصاویر ذهنی اضافی دارد (کریک و میچیسون، 1983).

باورهای وابسته به واقعیت: آزمایشگاه­های مدرن خواب و رؤیا حجم زیادی از داده­ها را در مورد رؤیاها و رؤیا دیدن به دست آورد است (ون­دی­کسل، 1994). بسیاری از این یافته­ها در بین عموم مردم پذیرفته شده است. یک مورد از این واقعیت­های به اثبات رسیده این است که همه هر شب رؤیا می­بینند (دمنت و کلیتمن، 1957). با این وجود در فرهنگ امروز آمریکا مثلا لزوما هر کسی این موضوع را نمی­داند (دومینو، 1982).

جنسیت: زن

سن: 21

من و مادرم در جایی بودیم که برایم آشنا نبود. فقط ما دو نفر آن­جا بودیم. مادرم مشغول آشپزی (تهیه سالاد الویه) بودند. پس از ترکیب کردن مواد متوجه شدند مقدار خیلی زیادی ژامبون در الویه است. سپس دوباره سیب­زمینی پختند و اضافه کردند. بعد دیدند سیب­زمینی زیاد شد. دوباره به همان میزان اولیه،‌ از تمام مواد سالاد الویه را تهیه کردند و در غذا ریختند و سالاد آماده شد. من به شدت گرسنه و منتظر غذا بودم. بسیار خوش­عطر و خوش آب و رنگ شده بود. مادرم داشتند غذا را آماده می­کردند (در ظرف) که بخورم که در همان موقع از خواب پریدم و ناکام ماندم! تمام چیزی که از خواب یادم میاد همین بود!

جنسیت: مرد

سن: 26

آخرین خواب من مربوط به صبح همین امروز می­باشد. درست بعد از این که از خواب بیدار شدم، خوابی که دیده بودم را به یاد آوردم. من در خواب مادربزرگ مادرم را که چند سال پیش فوت کرده بود را دیدم. زمانی که ایشان زنده بودند مشکل بینایی نداشتند، اما من در خواب او را دیدم در حالی که نابینا بود و داشت با من و برادرم صحبت می­کرد. جزئیات این خواب را علی­رغم تلاش زیاد برای به خاطر آوردن آن، به یاد نمی­آورم. با توجه به ذهنیتی که از دیدن مردگان در خواب دارم، احساس خوشایندی به این رؤیا به من دست نداد. 

در طول 2500 سال، فلاسفه علاقه زیادی به رؤیا ـ به عنوان یک موضوع، مثال یا تمثیل نشان داده­اند. در دوران باستان سقراط، افلاطون و ارسطو رؤیا را «پایداری تصویر» در ذهن خفته می­دانستند. سقراط و افلاطون بر خلاف ارسطو و تجربه­گرایان معتقد بودند که با تجربه حسی نمی­توان بین رؤیا و بیداری تمایز قائل شد. سقراط و افلاطون باور داشتند که رؤیاهای پیشگویانه می­توانند رخ دهند در حالی که ارسطو در این زمینه تردید دارد. افلاطون می­گفت که حتی نجیب­ترین و عاقل­ترین افراد آرزوهای غیراخلاقی خود را در رؤیا بروز می­دهند (به نقل از دریزباخ، 2000).

در قرون وسطی به دلیل نقش ادیان یهودیت، مسیحیت و اسلام در فلسفه، فلاسفه این قرون بر رؤیاهای پیشگویانه و دلالت­های اخلاقی رؤیا تمرکز داشتند. آگوستین مثل افلاطون کیفیت پیشگویانه برخی از رؤیاها را پذیرفت. آگوستین همچنین سؤالاتی را در ارتباط با اخلاق در رؤیاها و نقش خدا در رؤیاهای غیراخلاقی مطرح کرد. اما توماس آکویناس علاقه­ای به رؤیاهای پیشگویانه نداشت. اگرچه خدا می­تواند از طریق رؤیاها با ما حرف بزند، آکویناس می­ترسد که برخی از رؤیاها از سوی شیطان و گمراه کننده باشد (به نقل از دریزباخ، 2000).

در سال­های 1500 تا 1800 فلاسفه برجسته خردگرایی چون دکارت، پاسکال و لایبنیتس و فلاسفه تجربه­گرایی چون هابز و برکلی به موضوع رؤیا علاقه­مند بودند. دکارت مانند سقراط رؤیا را در تضاد با تجربه­گرایی می­دید و بر این باور بود که با دید تجربی نمی­تواند واقعیت را از رؤیا تشخیص داد، اما در نهایت وی به این نتیجه رسید که بیداری از رؤیا با ثبات­تر است. پاسکال اظهار داشت که رؤیاها چندان بی­ثبات نیستند و در واقع بیداری می­تواند خواب باشد و خواب نیز بیداری. یا شاید هم ما تنها با مردن بیدار می­شویم. اما هابز بر این عقیده بود که رؤیا نه تنها کم­ثبات­تر از بیداری است، بلکه غیرمنسجم­تر و مهمل­تر از بیداری است. از دیدگاه برکلی، تفاوت بین رؤیا و بیداری، وضوح بیش­تر بیداری است. لایبنیس اعتقاد داشت که تفاوت بین رؤیاها با عالم واقعیت وضوح بیش­تر واقعیت نیست، بلکه در بیداری همه به دنبال هدف خاصی هستند. در رؤیاها قضاوت جدیدی رخ نمی­دهد و همچنین تصاویر غیرقابل توضیحی وجود دارد (به نقل از دریزباخ، 2000).

در قرن نوزدهم کانت اظهار داشت که رؤیاها فقط تصاویری خودساخته هستند حواس را فریب دهند. شوپنهاور بر آن بود که زندگی در عالم بیدار و رؤیاها دو برگ از یک کتاب هستند، بدین معنی که از دو عالم مجزا نیامده­اند. نیچه با این ایده موافق بود و می­گفت رؤیاها و هشیاری ریشه در تحریک عصبی دارند. تفاوت بزرگ این رؤیا و بیداری ایت است که رؤیاها می­توانند خلاقانه­تر و آزادانه­تر تفسیر شوند. ویلیام جیمز می­گوید: «عالم رؤیا زمانی که در خوابیم، عالم واقع ماست . . . زمانی که بیدار می­شویم، برای ما دنیای غیرواقع می­شود. اما اگر در یک رؤیا در طول روز ذهن ما را مشغول کند، به شکل جهان زیرین در کنار عالم بیداری باقی می­ماند» (به نقل از دریزباخ، 2000).

در قرن بیستم با تخصصی شدن فلسفه، علاقه فیلسوفان به موضوع رؤیا کم­تر شد. زیرا علوم دیگر، به خصوص روانشناسی به موضوع رؤیا می­پرداختند. در این دوران برگسون (1914، به نقل از دریزباخ، 2000) بر آن بود که رؤیاها واحدی عجیب از حافظه و حواس هستند که با فقدان اراده رؤیابین درآمیخته­اند. از دیدگاه سارتر (1948؛ به نقل از دریزباخ، 2000) رؤیاها بیش­تر شبیه به یک داستان هستند که برگرفته از  واقعیت نیست. بردلی (1914؛ به نقل از دریزباخ، 2000) تفاوت بین عالم رؤیا و به اصطلاح واقعیت را قبول دارد، اما تردید دارد که بیداری، واقعیت باشد.

در سال­های اخیر نیز رؤیا موضوع مورد علاقه بسیاری از فیلسوفان ذهن (چالمرز، 2010؛ فلاناگان، 2000) سؤالات و پاسخ­های فلسفی بسیاری را در مورد رؤیا مطرح کرده­اند. اما یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان و روانشناسان رؤیا فروید (1900) بود که در ادامه نظریات وی و سایر نظریات مهم روانشناختی در حوزه رؤیا مطرح می­شود.

جنسیت: زن

سن: ؟

چند شب قبل هم خواب دیدم رفتم همون آرایشگاهی که همیشه میرم خواستم کمی رژگونه وخط چشم برام بزنه ناخنهامو بلند کنه که البته بصورت نقاشی بلند شده بود وتا روی زانوم میومد نمیدونم شاید هم خط چشمم اینجوری بود موهامم رنگ کرده بود البته انگار قیمتها مثل گذشته بود مثلا رنگ چهار هزار تومن یا5 یاکمتر بعدمیگه کلا هفتاد هزارتومن شد من خبلی ناراحت میشم احساس میکنم این پولو اینجوری کم کردم فلان جا هم که بیخودی خرج کردم پس برای عید خیلی دست خودمو خالی کردم ولی چون قیمت ارایشگاهو مثل قدیم میدیدم به نظرم اومد 700000 تومن خیلی زیاده رفتم وبرگشتم و 400000 تومن بیشتر ندادم میگم قیمت این خط چشم هم که بخریمش خیلی پایین تره چه برسه اونی که برای من استفاده کردی بعد میبینم مقاومت نکرد اما چهره اش بون آرایش شد وخیلی تغییر کرد و زشت شد.

جنسیت: زن

سن: ؟

دیشب خواب دیدم رفتم آرایشگاه میخوام موهامو کوتاهتر  کنم احساس میکنم آرایشگرم کمی ناراحت شده چون قبلا خودش موهامو کوتاه کرده بود (البته دربیداری نه)و فکر میکنه که الان راضی نیستم براش توضیح میدم که میخوام کم پشتر و جمع وجورتر بشه بعد میبینم که توی حیاط مادر شوهرم هستیم سفره پهنه وهمه خانواده هستند جاری کوچیکه میگه بمون بعداز ناهار برو اما من سختمه بمونم ومیرم نمیدونم درحال رفتن از همان جابودم یا نه نزدیک خانمان که میرسم البته خیابان بازم شبیه قبل از ازدواجم بود ولی خانه نه که خیابان خیلی خلوت شده بود وچند نفری بیشتر نبودند یک مردی که توی ویلچر نشسته بود وبه من نگاه میکرد ترسیدم سعی کردم قیافمو زشت کنم زبونمو گذاشتم روی دندانها کاری که در قدیم هم میکردم تا از من بدش بیاد اما باز نگاه میکرد ولبخند میزد ناگفته نمونه این حالت اونو شب قبل تو سریال حلقه سبز دیدم که مزاحم دختره شده بود خلاص دنبالم اومد و من رفتم بالا خانمون واون جلوی در ایستاده بود من به یکی که اونجا بود عقیده داشتم بگم که بره به اون آقا به دروغ بگه که همسر من نمیدونم فلان شغل مهمو داره والان هم فرانسه هست تا اون بفهمه چقدر از لحاظ طبقاتی با من فاصله داره وبره نمیدونم این کارو کردم یا نه البته خیلی از جزئیاتشو یادم رفته.

جنسیت: زن

سن: 27

با دوستان هم­اتاقیم در یک مکان سبز که دارای کوه و گل زیبایی بود، جمع شده بودیم. یکی از دوستانمان حرف می­زد،‌ دیگری وسایل آورده شده را جابجا می­کرد و دوست دیگرمان برای خودش به گشت و گذار در اطراف مشغول بود. اما در این میان یکی از دوستانم مرتبا دستش را درون کیفش می­کرد و سفره­هایی با اشکال مختلف از درون کیفش بیرون می­آورد و من آن­ها را یکی­یکی می­دیدم و در دل می­گفتم چرا آخر آن­قدر سفره با خود آورده؛ مگر چند نفر بودیم و لبخند و آن شادی که در صورت دوستم برای نمایش تمام سفره­ها در صورتش موج می­زد، مرا به وجد آورده بود. به طوری که شروع به خندیدن کردم و ناگهان از خواب پریدم.

جنسیت: مرد

سن: 26

برای پرواز کردن اراده قوی کافی است. نیاز به پر و بال نیست. این است رؤیای دیرین من که در خواب دیدم که در صفحه گیتی در حال پرواز هستم که سوار یک پرنده عظیم­الجثه در حال پرواز هستم. در همین حین یک­دفعه آن پرنده از من جدا و خود به طور عجیبی در آسمان در حال پرواز بودم. در همین حین که مشغول پریدن بودم یک آن از خواب بیدار شدم و دیدم که زندگی ما چیزی جز بازتاب دغدغه­های زندگی روزمره نیست و نشان از این دارد که به جز همه زندگی حتی خود زندگی واقعیت به آن شکل می­دهد. نظر من این است که یا رؤیا واقعیت ندارد یا واقعیت همه رؤیایی است. 

این مطلب کاملا برگرفته از وبلاگ یادداشت ها به آدرس http://evadavaran.blogfa.com است:

رویاهایمان ما را شگفت زده می کنند. اما بیشتر ما نمی دانیم چه معنی ای دارند. برخی از ما هم رویاهایمان را به یاد نمی آوریم.حتی اگر مردی که در خواب دیده اید غریبه است، با خود فکر کنید چه ویژگیهایی داشته که دلتان می خواهد همسرتان داشته باشد. اغلب چنین خوابهایی به معنی ناشادکامی شما در زندگیتان نیست، فقط کمی از چیزی که مرد رویایتان نماد آن است را می خواهید؛ مثل جرات یا مهرورزی. کارشناسان می گویند به رویاهایتان توجه کنید. رویاها می توانند به بهتر شدن زندگیتان کمک کنند. وقتی خواب می بینید، ناخودآگاه زندگیتان را ارزیابی می کنید، و اگر توجه کنید، می توانید از خوابها برای حل مشکلاتتان استفاده کنید. شگفت این که در خواب REM بقیه بدن شما تقریبا فلج است. چرا؟ این راه حل طبیعت است برای این که در خواب نتوانید کاری انجام دهید، مثلا همسرتان را بزنید یا از تخت بیرون بپرید و خودتان را زخمی کنید. وقتی رویا می بینیم در مغزمان چه می گذرد؟ کارشناسان خواب معترفند که به یقین نمی دانند. اما به نظر می رسد رویا نقطه ای است که خاطره ها و عواطف به هم می رسند. از سویی، رویاها به شما کمک می کنند به درون جنبه های عاطفی زندگی بیدارتان سر بکشید. از سویی دیگر، خواب دیدن یکی از راههایی است که از طریق آن مغز اطلاعات روز را دسته بندی می کند. خاطرات هنگام خواب ذخیره می شوند، و خواب دیدن به مغز کمک می کند مدارهای خاصی را که به بهبود حافظه درازمدت کمک می کنند به کار بگیرد. خواب می بینید تا بخش خاصی از مغز را که خاطرات را دسته بندی می کند فعال کنید و این بخش تعیین می کند که کدام خاطره بماند و کدام دور ریخته شود.اگر کار خواب دیدن کمک به حافظه درازمدت است چرا بعضی رویاهای ما تا این حد سوررئال اند؟ زیرا وقتی خوابیم کنترل ذهن آگاه مان خاموش است. بنابراین مغز همچنان که تجارب گوناگون ما را دسته بندی و تلاش می کند فهرست هایش را با هم تطبیق دهد، آنها را به راه های غریبی کنار هم می گذارد تا این که به ارتباط مناسبی برسد و آن را در بانک حافظه ذخیره کند.

وقتی خوابید چه اتفاقی می افتد؟

در نود دقیقه اول خوابتان مرحله به مرحله عمیق تر می شود. وقتی وارد خواب REM می شوید تنفس و ضربان قلب تان نامنظم می شود، چشمانتان به سرعت حرکت می کند و فعالیت مغزی تان به حد زمان بیداری نزدیک می شود. این زمانی است که بیش از 80% رویابینی فعال اتفاق می افتد، و زمانی است که رویاها از همیشه واضح ترند. این چرخه سه تا پنج بار در شب تکرار می شود. خواب REM در هر چرخه از چرخه قبل طولانی تر است.

چرا خواب هایم را به یاد نمی آورم؟

همه ما خواب می بینیم. حتی اگر آنها را به یاد نیاوریم. اگر در پایان یک چرخه خواب بیدار شوید احتمالا آن را به یاد خواهید آورد. اما اگر حین چرت زدن وارد چرخه بعدی شوید احتمالا فراموشش می کنید. از آنجا که خواب REM در ساعات اولیه بامداد بیشتر است وقتی صبح بیدار می شوید به یاد آوردن رویا برایتان آسان تر است تا نیمه شب. سن هم نقش دارد: هر چه سن تان بالاتر برود خواب REM کمتر می شود- مغز کودکان برای رشد نیاز بیشتری به خواب REM دارد- و هر چه خواب REM کمتر شود وضوح رویاها کمتر می شود.

از آنجا که رویاها می توانند به درک و حتی حل مشکلات شما کمک کنند به یاد آرودن شان ارزش دارد. اگر قدرت به یادآوردنتان کم است کاغذ و قلم دم دست داشته باشید و هر وقت بیدار شدید، حتی اگر نیمه شب بود، چند کلمه ای از خوابتان را بنویسید. بیش از یک تکه را به یاد نمی آورید؟ چند دقیقه در زاویه معمول تان دراز بکشید. این کار کمک می کند میزان بیشتری از خوابتان را به یاد بیاورید.

این حقیقت دارد که آدم هیچوقت خودش را خواب نمی بیند؟

نه. با این همه ممکن است در خواب شبیه خودتان نباشید. پس اگر در خواب خودتان را در هیکل آنجلینا جولی دیدید فقط خیال باطل است؟

احتمالا نه. شاید خوابتان دارد به شما می گوید که چه وجوه مشترکی با او دارید. مغزتان پیام می دهد که شما برخی از ویژگی های این آدم را دارید، چه او را در زندگی روزمره تان بشناسید یا نه. این که آن آدم در نظر شما نمایانگر چیست، و چه احساساتی را بر می انگیزد، می تواند کلید مسئله ای باشد که در در زندگیتان با آن روبرویید. بنابراین به جای این که این خواب نشانه حسرت خوردنتان به هیکل آنجلینا جولی باشد ممکن است به جنبه انسان دوستانه شخصیت او اشاره داشته باشد و به نیاز شما به این که بخشنده تر باشید یا بچه های بیشتری به دنیا بیاورید!

چطور می توانم از شر کابوس های تکرار شونده رها شوم؟

تحقیقات نشان می دهد که حدود 8 درصد افراد از کابوس های کهنه و تکرارشونده، مثل غرق شدن یا تحت تعقیب بودن در رنجند. بیشتر وقت ها استرس منجر به کابوس دیدن می شود. خواب بد راه حل مغز شما برای برخورد با استرس و چگونگی کنترل آن در آینده است. به یاد داشته باشید که تلاش برای رمزگشایی کابوس منجر به ندیدن آن نمی شود.

یک راه خلاص شدن از شر کابوس ها درمانی به نام IRT است. مثلا اگر شما خواب کوسه می بینید سعی کنید به جایش دلفین تصور کنید. روزی دوبا هربار 5 دقیقه دلفین ها را تصور کنید: یک بار صبح و یک بار شب قبل از خواب. پس از چند هفته کابوس کوسه ناپدید خواهد شد.

چرا خواب هایم تا آنجا واقعی به نظر می رسند که با خنده یا گریه بیدار می شوم؟

برای این که مغز شما هنگام خواب دیدن به اندازه زمان بیداری فعال است. در واقع بعضی بخش های مغز، مثل بخش پس سری که تصاویر را پردازش می کند، یا آمیگدالا که با عواطف سر وکار دارد هنگام خواب دیدن فعال تر از زمان بیداری اند. به همین دلیل است که رویا می تواند بسیار واضح باشد و عواطف بسیاری را برانگیزد. به عواطف منفی حاصل از رویا، بخصوص اگر تمام روز با شما می مانند، توجه کنید. پیداکردن منشاء چنین خواب هایی آسان است. کافی است بفهمید آخرین بار چنین احساس منفی ای را کی تجربه کردید؛ در مشاجره با همسرتان یا در برخورد با یک آدم پررو.

رویاها می توانند آینده را پیش گویی کنند؟

بسیاری از ما تجربه چنین خواب های پیش گویانه ای را داشته ایم. اما اگر درست فکر کنید می بینید که همه آنها به چیزی که ناخودآگاه نگرانش بوده اید اشاره می کنند. اگر با اضطراب و ناراحتی از خواب بیدار شدید با خودتان فکر کنید در زندگی تان چه نشانه ای از این وضعیت بوده که نادیده گرفته اید. مثلا اگر خواب دیدید کارتان را از دست داده اید به بحثی که اخیرا با رئیس تان داشته اید فکر کنید.

اگر خواب بیماری جدی مثل سکته قلبی می بینید، ممکن است بدنتان دارد به شما هشدار می دهد که مشکلی دارد. اگر چنین خواب های تکرار شوند، بهتر است به دکتر مراجعه کنید.

خواب مرد دیگری را دیده ام. این خواب چه معنایی دارد؟

به خواب دیدن دوست پسر سابق یا یک همکار جذاب به این معنی نیست که می خواهید به همسرتان خیانت کنید. چنین خواب هایی بیش از آن که به معنی اشتیاق به برقراری رابطه با آن آدم باشد به معنی اشتیاق به یکی از ویژگی های اوست. مثلا در خواب دیدن دوست دوران دانشگاه می تواند به معنی دلتنگی برای روزگار جوانی و رهایی باشد.

کی باید مراقب باشید؟ خوابی با بار منفی، مثلا رابطه در حضور بیگانگان، ممکن است به این معنی باشد که اضطراب های جنسی شما از خوابتان سر درآورده اند. مثلا شما از کاری که همسرتان از شما می خواهد احساس شرم می کنید. بهترین راه حل این مشکل این است که با او حرف بزنید.